Методический конспект урока

Автор: Эльдаров Арби Абдулкахирович

Организация: МБОУ «Ойсхарская средняя школа №4 им. Р.Х. Каимова»

Населенный пункт: Чеченская Республика, г.Ойсхара

Нохчийн меттан урок

7 класс.

Тема: « Лааме а, лаамаза а причастеш»

 

Модуль: Причасти

Тема: Лааме а, лаамаза а причастеш.

 

Дешархочун 1алашо: (х1ун хуур ду, стенна 1емар ву урокехь)

- лааме а, лаамаза а причастеш муха кхоллало?

- причастеш муьлхачу къамелан декъаца лела а, предложенехь уьш къасто хаар;

- причастех пайда а оьцуш, дешнийн цхьаьнакхетарш х1итто хаар.

- къамелехь суртх1отторан лааме а, лаамаза а причастеш йало хаар;

-Нохчийчоьнан дахарх лаьцна дийцар причастех пайда а оьцуш.

 

Хьехархочун 1алашо (урхаллин кепехь: вовшахтохар, 1амор, кхета г1о дар)

 

Дешаран: лааме а, лаамаза а причастех дешархошна кхетам балар. Причасти хенаш, цуьнан грамматически билгалонаш карлаяхар; кхиоран: берийн ойла дешарна т1еерзор; кхетош-кхиоран: нохчийн матте болу безам кхиор.

 

Кхиоран: Къамелехь лаамаза а лааме а причастех нийса пайдаэцар.

 

Кхетош-кхиоран: Нохчийчоьнан 1аламах лаьцна долу хаарш т1едузар.

 

Т1етовжаран кхетамаш : лаамаза а, лааме а причастеш билгалъяха, йийца церан хенаш.

 

Керла кхетамаш :

жут, г1аролаш, баххьаш,

 

Урок д1аяхьар

 

 

1. Вовшахтохаран мур.

Салам маршалла хотту. Хьехархочо дешархойн урокана кечам толлу.

 

1. Мотивацехула актуализаци:

Хьехархо: Бераш, тахана вай шуьца дагадоуьйтур ду причастех вайна хуург. Вай лаамазаа, лааме а причатех пайда а оьцуш, дешнийн цхьаьнакхетарш, предложенеш х1иттор ю.

 

Х1инца вай ловзур ду «Сиха хьан?» бохучу ловзарх.

 

• ловзу бераш
• екхна стигал
• язден долу диктант
• декхна де
• хазъелла беш

 

Х1окху лаамаза причастех вай лааме причастеш кхуллур ю .

 

Хьехархо: Муха кхоллало лааме причастеш? Муьлха суффиксаш т1екхетарца кхоллало лааме причасти?

 

 

1.Т1ЕДИЛЛАР

1. Шина а терахьехь лаамаза причастеш лаамечу кепе а ерзош, схьаязде.
2. Кеп: Лайна хало, лайнарг, лайнарш.
3. Тобанашкахь болх.

Дешархойн цхьана тобано лааме причастеш ялайо, вукхара уьш лаамза йо. Юха, уьш юкъа а ялош, масех предложени х1оттайо.

(1уьллу ло - 1уьллург, хьожу к1ант - хьожург, дуьйцу къамел - дуьйцург, олу дош - олург, тоьхна т1ара - тоьхнарг, бог1у б1о - бог1ург, аьхна гота - аьхнарг, лета ж1аьла - летарг, лела ч1ара - леларг, лаьтта стаг - лаьттарг, молу хи - молург, лозу корта - лозург, боду моьлкъа - бодург, воьлу да - воьлург, хаьдда т!ийриг - хаьдцарг, туху вота - ту- хург, бехдина сий - бехдинарг, леста rla - лестарг).

1. Барта кхочушдо № 66 шардар.

 

 

Х1орамма а ша бо болх, цул т1аьхьа паранашца (дийцаре дуьллу).

 

Д1аеша предложенеш. Т1адамийн метта маь1ница йог1у причастица т1еюза предложенеш. Вовшех юста, башхаллаш йийца.

 

1. Дехха лийлира берашна … орца.
2. Ткъа шена … кхерамах ларвеш 1едал ду вайн.
3. Шайна х1ума эца г1ала … ц1а бахка хьебелира.

 

Масех дешархочо д1айоьшу предложенеш. Предложенешна юкъара башхалла юьйцу. Нийса жоп делла дешархой хастабо.

 

2. Т1ЕДИЛЛАР

Вайн болх д1аболабалале, ас йовзуьйтур ю болх талларан критереш.

т1едилларан критереш.

 

Мах хадоран критереш

Причастех нийса пайдаэцар
Причастиш нийса йалийна	2 балл
1-2 гIалат далийтина	1 балл
3 я цул сов гIалат далийтина	0 балл
Грамматически бакъонаш ларъяр
Грамматически гIалат дац, я 1-2 гIалат далийтина	1 балл
3я цул сов гIалат далийтина	0 балл
Лаккхара балл - 3

 

 

Т1едиллар. Т1ера схьаязъе, т1адамийн меттана дешнех маь1ница дог1урш а дохкуш, д1аязъе предложенеш . (5 минот)

Уггар хьалха … таманцийн, куринцийн пхеа ротано ц1анйира юрт. Т1ом сецча, юрт … Абросимовна хьалха ирча сурт х1оьттира. Хьалха … нехан кортош т1ехула лаккха айбина йохьуш кхоъ байракх гора. Шелахоша … 1аьлбага Нохчмахка вухаваларх боккха кхаъ хилира г1алин мещанашна.

 

Болх кхочушбина девлча, хьехархочо дешархошка вовше белхаш талла олу, лакхахь ялийначу критерех пайда а оьцуш.

 

3.Т1едиллар.

Язъе текст-суртх1оттор «Даймекан турпалхойх» (10 минот)

 

2-чу т1едилларан критереш. Мах хадоран критереш.

 

Причастех нийса пайдаэцар
Причасти нийса йалийна	2 балл
1-2 гIалат далийтина	1 балл
3 я цул сов гIалат далийтина	0 балл
Суртх1отторехь алсам билгалдешнаш далор
Суртх1отторехь причастеш йалийна	1 балл
Суртх1отторехь причастеш ца йалийна	0 балл
Лаккхара балл - 3

 

Жам1ийн диагностика.

 

 

Т1еюза предложенеш.

 

• Лаамаза причасти муьлхарг ю … ?
• Лааме причасти муха кхоллало… ?
• Причастин коьрта маса хан ю … ?
• Причастеш муьлхачу терахьашкахь лела …?
• Къамелехь причастех пайдаоьцу … ?

 

 

1. Щахь бан болх: шардар № 68, дагахь 1амо бакъо.

 

 

Хьехархо: Жима дийцар х1оттаде х1окху цхьана темина: «1ай лаьмнашкахь», «Олхазарийн дуьне».

 

Хьехархочо йовзуьйту, ц1ахь бечу белхан, мах хадоран критереш.

 

Мах хадоран критереш

 

Причастех нийса пайдаэцар
Причастеш нийса йалийна	2 балл
1-2 гIалат далийтина	1 балл
3 я цул сов гIалат далийтина	0 балл
Суртх1отторехь алсам причастеш йалор
Суртх1отторехь причастеш йалийна	1 балл
Суртх1отторехь причастеш ца йалийна	0 балл
Грамматически бакъонаш ларъяр
Грамматически гIалат дац, я 1-2 гIалат далийтина	1 балл
3я цул сов гIалат далийтина	0 балл
Лаккхара балл - 4

 

 

Рефлекси

 

Белхан	Шен г1уллакхдаран (деятельности)
Шадериге дика ду, урок хазахийтира	Со реза ву(ю) сайн балхана
Вон дацара, делахь кхин а дика хила тарлора	Сан шадерриге ца нисделира, соьга кхин а дика болх бан лур бу
Сингаттаме дара	Ас вон болх бира урокехь, со сайна реза вац(яц)

Опубликовано: 20.01.2025